PROJE ÖZETİ

Kültür ve Turizm Bakanlığı Telif Hakları ve Sinema Genel Müdürlüğü'nün desteği ile hayata geçirilen belgeselde, Esnaf Sahresi geleneğini tarihi süreç içerisindeki tasvirleriyle gün ışığına çıkarmak, orijinal kaynaklara dayalı olarak yenilemek, unutulan yönleri ve sağlam değerlerini Türk ve dünya literatürüne kazandırarak geniş bir kitleye tanıtmak amaçlanmaktadır. Kimi ulusların kendi kültür değerlerinin yanında diğer ulusların kültür değerlerine sahip çıkma ve evrenselleştirme yarışında olduğu günümüzde Türk sosyo-kültürel yaşantısında esnaf dayanışmasının, haklı rekabetin, dürüstlüğün yöresel bir izdüşümü olan Esnaf Sahreleri gün geçtikçe eski önemini yitirmektedir. Oysaki uygar dünya devletlerinin, toplumlarında uygulamaya ve hakim kılmaya çalıştıkları bu değerler yüzyıllar öncesinde bu topraklarda uygulanmış ve nice medeniyetlere örnek olmuştur. “Geleneklerde Esnaf Sahresi” adlı belgesel yapımda şunlar amaçlanmaktadır: 1- Her esnaf gurubu için yılda bir kez organize edilen Esnaf Sahrelerinde kısa bir süre öncesine kadar bir çok toplumsal değerin izini sürmek mümkündü. Esnaf Sahresinde amaç meslek gurupları arasında birlikteliği artırmak, mesleğe yeni katılan kişileri birbiri ile tanıştırmak ve kaynaştırmak idi. Bir kurallar zinciri etrafında gerçekleşen, dönemin eğlence yaşantısından da izler barından bu sahrelerde mesleki dayanışma, yardımlaşma, dürüstlük, ustaya/büyüğe saygı vb. unsurlar kendini hissettirirdi. Şarkı ve türküler eşliğinde, oyunların oynandığı, yemeklerin hazırlandığı esnaf sahrelerinde dargınlar barıştırılır, ihtiyacı olanlar için yardım toplanır, bugün aramızda olmayan eski ustalar yadedilirdi. Güreş tutulur, Hacivat-Karagöz oynatılır, esnafın bağlı olduğu iş koluna yönelik yarışmalar düzenlenirdi. Kendi dükkanını açmak isteyen yetişmiş kalfalarda meramını bu toplantılarda dile getirirdi. Bu çerçevede organize edilecek bir Esnaf Sahresini tüm zenginliği ile görüntüleyerek, sürdürülmeye çalışılan geleneğin daha fazla dejenere olmadan, geçmiş dönemlerdeki bu sahrelere katılma fırsatı bulan dönemin çırak, kalfa ve ustaları aramızdan ayrılmadan görsel ve işitsel arşivlerini oluşturmak, çağdaş toplum yapısını oluşturan kültürel birikimlerimizi geniş halk kitleleri ile paylaşmak, 2- Hazırlayacağımız yapımda, “dürüstlük, saygı, yardımlaşma ve paylaşma gibi unsurları özünde barındıran Esnaf Sahrelerinin bozulmadan günümüze ulaşan eğlenceli yönlerini (yarışmalar, oyunlar, maniler, türküler vb.) anlatarak farkındalık yaratmak, 3- Yerel organizasyon ve tanıtımlarla belirli bir bölgenin dışına çıkamayan bu kültürü teknolojinin olanaklarından yararlanarak evrenselleştirmek ve daha geniş kitlelere tanıtmak, görsel teknolojinin getirileriyle bu kültürün devamını sağlamak, 4- Sanat ve estetik boyutu yüksek, ulusal ve uluslararası nitelikte belgesel formatında hazırlanan çalışmayı, çeşitli belgesel film festivallerine göndererek kamuoyuna sunmak.

Projenin içeriği : Yapımı tamamlanan belgesel filmin içeriği şöyle özetlenebilir :

  1. Günümüz ekonomisinde önemli bir yer teşkil eden esnafın dünü ve bugününü yöreye özgü sosyo-ekonomik düzeni folklorik değerler çerçevesinde, sektör temsilcileri ve akademik çevrelerin yorumlarından öğrenildi.

  2. Esnaf Sahrelerini çeşitli yönleri ile mercek altına alarak, anadolu insanının hayatını sosyal, ekonomik, ahlaki, dini, kültürel ve siyasi yönlerden şekillendiren değerler zinciri olan Ahilik kurumunun izlerini sürüldü.

  3. Usta, kalfa, çırak ilişkilerinin yanısıra, türküleri, manileri, oyunları ve günümüzde de devam eden sahre kültürüne dikkat çekerek, Esnaf Sahrelerinin dönemin kültürel yaşamına katkıları vurgulandı.

  4. Esnaf Sahresi geleneğinin mekan/zaman kavramına paralel olarak nasıl icra edildiğini görüntülendi.

  5. Teknolojik gelişmeler ve globalleşme sürecinin «Esnaf Sahresi geleneğini» nasıl etkilediği, geleneğin dünü ve bugününü masaya yatırıldı.

  6. Ulaşılan bilgiler ışığında bu kültürün yok olmaması, gelecek nesillere aktarılması için neler yapılması gerektiği tartışılarak filmimiz evrensel bir mesajla tamamlandı.

PROJE UYGULAMA KADROSU

Yapımcı/Yönetmen : Gazanfer SAĞLAM

Yönetmen Yrd : M. Cengiz HELVACIKARA

Danışman : Yrd. Doç. Dr. Mehmet EROL

Senaryo : M. Elif ÖZMEN

Görüntü Yönetmeni : Murat MUŞLU

Işık Teknisyeni : Nedim ÖZKİRİŞÇİ

Montaj : Mehmet NAİR

Müzik : Sabri Tuğrul KARATAŞ